Xử dân sự trong vụ án hình sự không dùng vành móng ngựa

Xử dân sự trong vụ án hình sự không dùng vành móng ngựa

TAND Tối cao vừa có công văn chỉ đạo các tòa địa phương về thủ tục giải quyết phần dân sự trong các vụ án hình sự. Các tòa phải khắc phục tình trạng có người không còn là bị cáo nhưng khi ra tòa giải quyết phần dân sự vẫn phải đứng trước vành móng ngựa.

Nguyên tắc chung là phần dân sự trong vụ án hình sự phải được giải quyết đồng thời trong bản án hình sự. Bởi phần dân sự liên quan đến việc xác định cấu thành tội phạm, tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, nguyên tắc trên mỗi nơi thực hiện một kiểu, tuỳ ý tách phần dân sự xử lý riêng.

Phó chánh án TAND Tối cao Đặng Quang Phương cho biết từ nay, tòa các cấp chỉ được tách phần dân sự trong 4 trường hợp: chưa xác định được người bị hại hoặc nguyên đơn dân sự; người bị hại và nguyên đơn dân sự chưa có yêu cầu; người bị hại hoặc nguyên đơn dân sự có yêu cầu, nhưng không cung cấp đầy đủ chứng cứ chứng minh cho yêu cầu của mình; người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự vắng mặt tại phiên tòa và việc này thật sự gây trở ngại do việc giải quyết phần dân sự... Quy định này đã được áp dụng trong phiên tòa xét xử vụ tai nạn giao thông trên đường Láng - Hòa Lạc. Bị hại có chứng cứ về thiệt hại vật chất, nhưng chưa yêu cầu nên HĐXX đã tách ra giải quyết bằng một vụ án dân sự khác.

Theo ông Phương, nếu đương sự chưa có yêu cầu bồi thường hoặc chưa có ý kiến gì về phần dân sự đó, thì tòa phải tách ra để giải quyết riêng. Còn nếu đương sự thể hiện ý chí không đòi bồi thường thì tòa ghi nhận, bị hại không được bồi thường nữa. Tòa án chỉ thụ lý và giải quyết riêng phần dân sự được tách đó nếu đương sự có đơn khởi kiện. Phần dân sự được tách ra từ vụ án hình sự để giải quyết riêng thì thuần túy theo thủ tục tố tụng dân sự. Người có yêu cầu bồi thường về sức khỏe, tài sản sẽ phải nộp tạm ứng án phí.

Xử lý phần dân sự bị hủy: Thụ lý hình sự, xét xử theo thủ tục dân sự

Theo hướng dẫn của TAND Tối cao, việc thụ lý những bản án bị hủy phần dân sự để xét xử lại sẽ theo thủ tục thụ lý vụ án hình sự. Việc xử lại phần dân sự bị hủy đó cũng giao cho HĐXX hình sự giải quyết nhưng tiến hành theo thủ tục tố tụng dân sự. Trong bản án, ngoài việc ghi những vấn đề chung phải ghi rõ "mở phiên tòa để xét xử vụ án hình sự về phần dân sự giữa nguyên đơn dân sự... và bị đơn dân sự". Lúc đó, bị cáo trong vụ án hình sự trước đây chỉ xuất hiện trước tòa với tư cách là các bên trong vụ án dân sự, không phải làm bị cáo và cũng không phải đứng trước vành móng ngựa.

Phó chánh án Phương cho biết, quy định mới cũng sẽ xử lý được vướng mắc lâu nay là tòa án quân sự ban đầu đã xét xử hình sự, nhưng tới phần dân sự bị hủy lại không thụ lý được. Từ nay, cả TAND và tòa quân sự đều có quyền giải quyết.